به افزایش درجه حرارت بدن تب گفته میشود. زمانى که کودک شما احساس گرما مى‌کند و یاشما احساس میکنید بدن او گرمتر از حد عادی به نظر مى‌رسد یا اینکه دماى بدنش پائین آمده است، باید دماى بدن وى را اندازه بگیرید.البته بسیاری از مادران هنگامی که کودک خود را شیر می دهند در ناحیه نوک سینه خود گرمای منتقل شده از دهان شیر خوار را احساس کرده و متوجه تب کودک خود میشوند .با این حال جهت تصمیم به درمان و یا نیاز به دارو لازم است تب را بطور دقیق اندازه گرفت.
قبل از اندازه گیری تب و استفاده از ترمومتر- دماسنج یا تب گیر- لازم است برخی نکات ساده اما بسیار مهم رعایت گردد.ابتدا دمای اطاق کودک بایستی در حد متعادل باشد، کودک لباس مناسب پوشیده باشد، بلافاصله قبل از کنترل تب مایعات و نوشیدنی های بسیار گرم یا سرد مصرف نکرده باشد، در کنار یا مقابل منابع گرمایشی و یا سرمایشی نباشد، در معرض تابش مستقیم آفتاب نبوده باشد و در انتها از وسیله اندازه گیری مناسب بصورت صحیح استفاده نمود.
انواع دماسنج
*دماسنج های جیوه ای شیشه ای: زمانی کاربرد وسیعی داشتند اما امروزه به خاطروجود دماسنج هایی که استفاده از آن راحت تر است کمتر کاربرد دارد، همچنین نگرانی هایی که درخصوص احتمال شکستن دماسنج و خطرتماس با جیوه – که یک سم محیطی است – وجود دارد.از این نوع دماسنج تب دهانی و یا زیر بغل را اندازه گیری می کنند.
*دماسنج های نواری یا پلاستیکی:این دماسنج ها حاوی کریستال مایع بوده که در مقابل حرارت تغییر رنگ می دهند.کاربرد آن بسیار آسان بوده ممکن است نشان دهند که کودک تب دارد اما هیچگاه به اندازه سایردماسنج های دقیق نیستند.از این نوع دماسنج برای اندازه گیری حرارت ناحیه پیشانی استفاده میگردد.
*دماسنج دیجیتالی: معمولاً سریعتر و دقیق تر عمل می کند. این دماسنج ها اندازه و اشکال گوناگونی دارند و در بیشتر فروشگاهها و داروخانه ها با قیمت های مختلف در دسترس می باشند. قبل از استفاده از این نوع دماسنج باید دستورالعمل استفاده از آن را بدقت مطالعه نمود. دماسنج های دیجیتالی را می توان از طریق دهان، مقعد و یا زیر بغل استفاده نمود. برای اینکارابتدا دماسنج را روشن کنید و مطمئن شوید که صفحه نمایشگر آن دمای اندازه گیری شده قبلی را نشان نمی دهد. دماسنج دیجیتالی معمولاً دارای یک میله مدرج پلاستیکی و انعطاف پذیر است که در نوک آن یک حسگر دما وجود دارد و در نوک دیگر آن یک نمایشگر دیجیتالی وجود دارد که خواندن ارقام آن آسان است. اگر دماسنج دارای روکش یا غلاف یکبار مصرف است طبق دستورالعمل سازنده آن را عوض کنید. به یاد داشته باشید که پس از هربار استفاده از دماسنج، غلاف را در بیاورید و پیش از بازگرداندن دماسنج به درون جعبه اش، آن را طبق دستورالعمل سازنده تمیز کنید. انواع جدیدتر این نوع دما سنج نیز موجود است که با توجه به سرعت عمل و هزینه آن معمولا تنها در بیمارستانها و کلینیک ها استفاده می شود.
*دماسنج دیجیتال پستانکى: دماسنج‌هاى دیجیتال پستانکى براى کودکان زیر دو سال و نوپایان به ویژه کودکانی که پستانک مى‌خورند، مناسب هستند، این دماسنج‌ها نیز مانند سایر دماسنج‌هاى دیجیتال، با باترى کار مى‌کنند و با یک حسگر الکترونیک درجه حرارت بدن را اندازه مى‌گیرند. درجه حرارت روى صفحه‌اى در جلوى دماسنج نمایش داده میشود. براى کار با این دماسنج، کودک باید آن را بدون حرکت به اطراف به مدت سه دقیقه در دهان نگاه دارد.
*دماسنج دیجیتال گوشى:که دماسنج تیمپانیک هم نامیده مى‌شود، از اشعه مادون قرمز براى اندازه‌گیرى دماى بدن از طریق مجرای گوش استفاده مى‌کند. دقت آن مشابه دماسنج‌هاى مقعدى است. دماسنج دیجیتال در کمتر از دو ثانیه حرارت بدن را اندازه مى‌گیرد و پس از پایان کار معمولاً بوق مى‌زند.این دماسنج را مى توان براى هر کودک بالاى سه ماه تا زمانى که دهانه آن به طور کامل در مجرای گوش کیپ مى‌شود، مورد استفاده قرار داد.
شیوه اندازه‌گیری درجه حرارت:
بهترین روش، به سن کودک بستگى دارد.
در شیرخواران کوچک تر از سه ماه، معمولا” اندازه‌گیری درجه حرارت زیر بغل صورت میگیرد.
از سه ماهگى تا چهار سالگى: براى این گروه سنی یک دماسنج مقعدى یا دماسنج الکترونیک پستانکى را توصیه مى‌کنند.البته براى کودکان بزرگ تر از سه ماه مى توان از دماسنج گوشى هم استفاده کرد.
از پنج سالگى به بالااگر کودکان قادر به نگاه داشتن دماسنج دیجیتال دهانى در زیر زبان خود براى کوتاه مدت باشد این روش ترجیح داده میشوددر غیر اینصورت از محل زیر بغل حرارت بدن را اندازه گیری می کنند. زمانى که کودک به سن مدرسه رسید، اغلب استفاده از درجه دهانى را ترجیح میشود.
بعنوان یک دستورالعمل کلى براى همه انواع دماسنج و همه محل‌هاى ذکر شده هرگز نبایستی کودک را با یک دماسنج در دهان، زیر بغل یا مقعد تنها گذاشت.
در مورد کنترل و درمان تب لازم است بدانید که تمام شیرخواران کمتر از سه ماه لازم است بسرعت تحت معاینه قرار بگیرند. در کودکان بزرگتر میتوان از تب برهای رایج استفاده نمود که در بین تمام آنها استامینوفن بیش از بقیه داروها کاربرد دارد.استامینوفن به اشکال دارویی قطره، شربت و سوسپانسیون، قرص، شیاف و در سالهای اخیر اشکال تزریقی در دسترس می باشد.در شیرخواران کوچک اغلب از قطره استفاده میشود و با افزایش سن و وزن کودک معمولا شربت استفاده میشود ، در کودکان بزرگتر و نوجوانان اغلب از قرص استفاده میشود.شیاف استامینوفن هم اغلب در موارد تب های بالا یا در کودکانیکه قادر به بلع دارو نیستند با نظر پزشک کاربرد دارد.شکل تزریقی این دارو نیز در کودکانیکه بستری شده اند قابل استفاده است.بهر حال باید دانست دارو به هر شکلی که باشد بایستی حداقل 4 و یا بطور ارجح 6 ساعت بین هر وعده استفاده فاصله باشد. خوبست مادران عزیز در مورد انواع تب بر، مقدار و شرایط استفاده از آن از پزشک کودکشان اطلاعات لازم را کسب نمایند.همچنین باید توجه نمود که پس از مصرف تب بردر کودکان با سنین بالاتر، میتوان از پاشویه و تن شویه بدن کودک با استفاده از آب ولرم استفاده نمود.و بعنوان نکته آخر اینکه برای یافتن علت تب لازم است کودک شما مورد معاینه قرار بگیرد.
