آسم یک اختلال مزمن تنفسی است که به صورت حمله های ناگهانی و شدید تنگی نفس و صدای خس خس ریه مشخص می شود ، که ناشی از تنگ شدن مجاری هوایی و تورم لایه مخاطی است. یک حمله ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول کشیده و به صورت خود به خودی یا در پاسخ به درمان برطرف شود. اگرچه علت اصلی آن ناشناخته است ولی وجود یک محرک و به دنبال آن التهاب راه های هوایی باعث انسداد راه هوایی و ایجاد علایم بالینی می شود .
عوامل خطرزا:
محرک های محیطی می توانند آغاز کننده حمله های آسم باشند ، برخی از این محرک ها عبارتند از :
غذاها : شکلات ، تخم مرغ ، آجیل ، صدف
گرده های گیاهان
پرها : بالش ها ، روکش های تخت از جنس کرک ، لباس های پشمی ، پتوهای پرز دار ، نگهداری پرندگان در منزل
حیوانات : سگ ، گربه ، خرگوش و سوسک های فاضلاب و آشپزخانه و…
گردو غبار: جارو کردن فرش ها ، گردگیری ، فیلترهای کثیف ، عودها
عوامل خانگی : واکس ، لوازم آرایشی ، خوشبو کننده ها ، مواد شوینده ، پودرها ، عطرها ، عروسک پرز دار کودکان
آب و هوا و درجه حرارت : آلودگی هوا ، هوای خیلی گرم یا خیلی سرد ، تغییرات فصلی
آلاینده های صنعتی و گرد وخاک
عفونت های تنفسی ، هیجانات ، استرس ها و افزایش سن
علائم و نشانه ها :
خس خس سینه ، تنگی نفس ، بازدم طولانی ، تنفس سزیع و کوتاه ، خستگی جسمی ، سرفه ، احساس سنگینی قفسه سینه ،افزایش تعداد تنفس ، تحریک پذیری ، بی قراری و در مواقع بروز حمله سیاه شدن لب ها و بستر ناخن ها
تست های تشخیصی :
مهم ترین روش نشخیص معاینه بالینی و شرح حال دقیق بیمار است . تست های عملکرد ریه و آزمایش گازهای خون نیز در مواقع حمله کمک کننده است .
درمان:
آسم یک بیماری مزمن است و معمولأ در بزرگسالان بهبودی کامل وجود ندارد ، ولی قابل کنترل است و حملات عود وشدت دارد که باید تحت نظر پزشک درمان های نگهدارنده انجام شود . اصول اصلی درمان در آسم پرهیز از مواد حساسیت زا و استفاده از اسپری های تنفسی است .
مراقبت ها :
انجام ورزش های منظم وسبک مثل یوگا ، و اجتناب از فعالیت های سنگین و استراحت متناوب بین فعالیت ها
قبل از انجام ورزش با صلاحدید پزشک از داروهای تجویز شده استفاده کنید.
روزانه یک تا دو لیتر مایعات بنوشید .
از مصرف غذاهایی که باعث حساسیت می شود مانند تخم مرغ ، گوجه فرنگی ، توت فرنگی و آجیل ها خودداری کنید.
غذاها را در دفعات زیاد وحجم کم میل کنید.
وزن خود را مرتب کنترل کنید زیرا چاقی باعث اختلال در تنفس شکمی می شود.
جهت استفاده از اسپری ها حتمأ از دم یار استفاده کنید زیرا در صورت عدم استفاده از دم یار زدن اسپری تاثیر ندارد و هدر رفتن هزینه است.
جهت جلوگیری از غفونت های قارچی دهان پس از هر بار استفاده از اسپری ها دهان خود را بشویید و میوه و سبزیجات مصرف کنید.
هنگام بروز علائم وحمله آسم از مصرف داروهای آرامبخش خودداری کنید.
از مصرف خودسرانه آسپرین خودداری کنید.
در صورت بروز عوارضی مثل افزایش نبض ، طپش قلب ، افزایش فشار خون ، بی قراری ، لرزش ، سردرد ، گرفتگی عضلات و تهوع و استفراغ به پزشک مراجعه کنید.
در صورت داشتن ترشحات چرکی بینی و گرفتگی بینی به پزشک مراجعه کنید.
اقدامات لازم در هنگام بروز حمله آسم :
- آرامش خود را حفظ کنید.
- از محل یا عاملی که بروز حمله آسم شده است دور شوید
- داروهایی را که جهت حمله آسم تجویز شده را استفاده کنید (اسپری ها )
- در صورت بدتر شدن علائم وعدم بهبود ، سیاه شدن لب ها و ناخن ها ، تنفس های شکمی و سریع ، حتمأ به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
- در هر بار مراجعه به پزشک در مورد اقدامات لازم حین حمله سوال کنید.